Cosmos

"ထူးခြားတဲ့...ခရုဖျား (Schistosomiasis)" ဒီနေ့မှာတော့ မိုးရာသီကာလအတွင်း ကူးစက်ပျံ့ပွားမှုများတတ်တဲ့ ခရုဖျားဆိုတဲ့ Schistosomiasis ရောဂါအကြောင်းလေးကို ဗဟုသုတအနေနဲ့ ပြောပြပေးသွားမှာပါ... ဦးစွာအနေနဲ့....ခရုလေးတွေဟာ (ကျန်းမာရေးအရ) မိကျောင်းတို့၊ ငါးမန်းတို့ထက်ကို ကြောက်စရာကောင်းတယ်ဆိုတာရော သိကြပါရဲ့လား ??? ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်နှစ်ကို ငါးမန်းကိုက်ခံရလို့ သေဆုံးသူ ၆ ယောက်ခန့်ပဲ ရှိပြီး၊ မိကျောင်းကိုက်လို့ သေဆုံးသူဟာ...

ကလေးတွေအတွက် မွေးကင်းစ ငယ်စဥ်ဘဝကနေစလို့ လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင်၊ သတ္တုဓာတ် အစရှိတဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေ ပြည့်ဝနေဖို့က အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါမှသာလျှင် ကိုယ်ခံအားတည်ဆောက်နေတဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်တာ၊ အာဟာရချို့တဲ့တာတွေကို ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်တဲ့အပြင် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အသက်အရွယ်နဲ့အလိုက် ကြီးထွားဖွံ့ ဖြိုးဖို့ရယ်နဲ့ ဉာဏ်ရည်တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက်ပါ အထောက်အကူပြုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။...

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလမှာ မေမေတို့အနေနဲ့ အထိုင်အထခက်တာ၊ ခါးနာကျောနာတာ၊ စိတ်အတက်အကျဖြစ်တာ စတဲ့အပြောင်းအလဲတွေနဲ့အတူ ဖြစ်လေ့ရှိတာကတော့ ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်းပါပဲ။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန် ပျို့အန်တာဟာ ပုံမှန်ဖြစ်ပြီး အထူးအဆန်းမဟုတ်ပေမယ့် ဆေးပညာအခေါ်အရ Hyperemesis Gravidarum လို့ခေါ်တဲ့ နေ့စဥ်ဆက်တိုက် အလွန်အမင်း ပျို့အန်နေပြီဆိုရင်တော့ ဂရုစိုက်ဖို့လိုလာပါပြီနော်။ .. .. ???? ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေ အလွန်အမင်း ပျို့အန်ရတာဟာ.. (၁) ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ...

ရာသီလာခြင်းနဲ့ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုဟာ အမျိုးသမီးတိုင်းရဲ့ကျန်းမာရေးအတွက် အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတိုင်းကတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အမျိုးသမီးလစဥ်သုံးပစ္စည်းတွေကို သုံးစွဲခွင့်မရကြပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ရှေးရိုးစွဲအယူအဆတွေကြောင့် အမျိုးသမီးတွေဟာ ရာသီလာခြင်းနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောဆိုနိုင်ခြင်း မရှိကြပါဘူး။ အထူးသဖြင့် ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာဆိုရင် ရာသီလာတာနဲ့ပတ်သတ်ပြီး​တော့ ထုတ်ပြောရမှာကို ရှက်ရွံ့တာ၊ ကြောက်တာမျိုးတွေ ရှိနေကြတုန်းပါပဲ။ ဒါကြောင့်မို့...

ခုလို စိုစွတ်တဲ့ မိုးရာသီအခါမျိုးမှာ ခြင်တွေ အလွယ်တကူပေါက်ဖွားနိုင်သလို ခြင်ကိုက်ခြင်းကြောင့်လည်း ရောဂါတွေကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ .. ဒါ့ကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာတော့.. "ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ပါ..." ဆိုတဲ့အကြောင်းလေးကို ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ ခြင်းကိုက်ခြင်းကြောင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ငှက်ဖျားရောဂါ စတာတွေနဲ့ တခြားသော ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါတွေကို ကူးစက်စေပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါတွေ အလွယ်တကူမဖြစ်စေဖို့ ခြင်အကိုက် မခံရအောင် ကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်… ခြင်ကိုက်မခံရအောင် ဘယ်လိုအဝတ်တွေ...

Osteoporosis လို့ခေါ်တဲ့ အရိုးပွခြင်းကြောင့် (၂) မိနစ်မှာ လူ (၁) ယောက်နှုန်း အရိုးကျိုးနေကြပါသတဲ့...???? (ယူကေမှာပေါ့....ဒို့ဆီမှာလည်း များမှာပဲ) မာ​ကျောသလောက် "ဂလောက်"ဆို "ဂျွတ်"ခနဲ ကျိုးနိုင်တာလည်း ဒီအရိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေ ဆော့ရင်းနဲ့ကျိုးလို့ ကျောက်ပတ်တီးစည်းကြရသလို အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေရော၊ သက်ကြီးပိုင်းလူကြီးတွေပါ အရိုးကျိုးနိုင်ခြေရှိတာပေါ့။ အထူးသဖြင့် အရိုးပွနေတာမျိုးဆို ပိုကျိုးနိုင်တာပေါ့။ သာမန် ဘာမဟုတ်တဲ့အားလေးနဲ့ ချော်လဲကျလိုက်လို့...

"ဓာတ်ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုတွေအကြောင်း" ကျွန်ုပ်တို့ဟာ နေ့စဉ်ဘဝမှာ ဓာတ်ရောင်ခြည် (ionizing radiation) ပမာဏအနည်းငယ်နဲ့ အမြဲလို ထိတွေ့နေရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် မြေကြီး၊ ကျောက်ဆိုင်၊ လေထုနဲ့ အာကာသက ပုံမှန်အားဖြင့်ကို ပမာဏနည်းတဲ့ ionizing radiation တွေ ထုတ်လွှတ်နေတာကြောင့်မို့ပါ။ ဥပမာတစ်ခုအနေနဲ့ပြောရရင် ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ ငှက်ပျောသီးမှာဆိုရင်တောင် ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ်အချို့က ပင်ကိုယ်ရေဒီယိုသတ္တိကြွဓာတ် ရှိပါတယ်။...

"ဖြစ်လေ့ရှိတတ်တဲ့ ငါးအရိုးစူးခြင်း" ငါးအရိုးစူးတယ်ဆိုတာ အဖြစ်များလေ့ရှိတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုပါပဲ။ ငါးကြင်း၊ ငါးပြေမ၊ ငါးသလောက် စတဲ့ အရိုးများတဲ့ ငါးဟင်းတွေစားတဲ့အခါ အဓိကဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ငါးအရိုးစူးနိုင်ခြေများတဲ့အုပ်စုထဲမှာ သွားအံကပ်တပ်ထားတဲ့သူတွေ၊ ကလေးငယ်‌တွေနဲ့ သက်ကြီးပုဂ္ဂိုလ်တွေ အဓိကပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးငယ်တွေကို ငါးဟင်းကျွေးတဲ့အခါမှာ လူကြီးတစ်ယောက်က သေချာစောင့်ကြည့် ကြပ်မတ်ပေးသင့်တာပါ။ .. .. တကယ်လို့ ငါးအရိုးစူးခဲ့ရင်လည်း သိပ်ပြီးစိုးရိမ်‌ သောကပွားစရာ...