“ ကလေးငယ်များနှင့် ငလျင်ကြောက်စိတ်”
စိတ်မချမ်းမြေ့စရာ ငလျင်သတင်းတွေနဲ့ အတူ ကျွန်မတို့ဟာ မိနစ်တိုင်းစက္ကန့်တိုင်းနီးပါး စိတ်မသက်မသာဖြစ်မှုကို ခံစားနေကြရပါတယ်။ ရှင်သန်သူတွေမှာလည်း ရှင်သန်သူအလျောက် ၊ ငလျင်ဒဏ်မခံလိုက်ရပေမယ့် တက်လာတဲ့သတင်းတွေဖတ်ပြီး ကိုယ်သာ အဲ့နေရာမှာဆိုရင်စတဲ့ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်တွေကြောင့် ရင်မောနေသူတွေဟာလည်း ဒီနိုင်ငံမှာ လူလာဖြစ်ရတာ ကံဆိုးလှချည်ရဲ့လို့ပင် မငြီးငြူနိုင်တော့လောက်အောင် ဝေဒနာမီးဟာ ကူးစက်မြန်ပါတယ် ။
ပြိုကျသွားတဲ့ မူကြိုက ကလေးအချို့ကို ကယ်ဆယ်နိုင်တဲ့ ဗီဒီယိုအပိုင်းအစလေး ညက ကြည့်လိုက်ရတယ်။ ကိုယ့်သားသမီးလေးသာဆိုရင် ဆိုတဲ့စိတ်ကြောင့် မျက်ရည်ကျမိတာလည်း အခါခါပါ။
တစ်ဆက်တည်းတွေးမိတာက ဒီကလေးတွေဟာ ကံသီလို့ အသက်ဘေးက လွတ်မြောက်ခဲ့ရပေမယ့်
ဒီအရွယ်လေးနဲ့ ကပ်ဆိုးကပေးတဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာတွေ ရခဲ့ကြပြီ ။
တချို့က မျှော်နေတဲ့ မိဘတွေ ရှိရင်ရှိလိမ့်ဦးမယ်
တချို့က မိဘတွေပါ ငလျင်ကပ်ဆိုးထဲ ပါသွားလောက်မလား
တချို့က မိခင်/ဖခင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရတာမျိုးရှိကောင်းရှိမယ်
ဘယ်အခြေအနေမျိုးဖြစ်ဖြစ် ဒီကလေးလေးတွေဟာ ငလျင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကြောက်ရွံ့စိတ် စိုးရိမ်ပူပန်စိတ်တွေဟာ သိစိတ်ထဲရော မသိစိတ်ထဲမှာပါ ကိန်းအောင်းသွားကြပါပြီ။
ဒါကို မိဘတွေအနေနဲ့ / အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ မှန်ကန်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ဖြေလျော့ပေးနိုင်ဖို့လိုပါတယ်။
အထူးသဖြင့် ငယ်ရွယ်တဲ့ကလေးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ခံစားချက်တွေကို ပြောပြဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကလေးရဲ့စိတ်ကို ဘယ်လိုနားလည်ပေးမလဲ၊ ဘယ်လိုဖြေလျှော့ပေးမလဲ ဆိုတဲ့ လွယ်ကူပြီး အလုပ်ဖြစ်တဲ့နည်းလမ်းတွေကို မျှဝေပေးချင်ပါရစေ။
(ဒီနေရာမှာ အုပ်ထိန်းသူလို့သုံးနှုန်းရခြင်းဟာ မိဘ/ဘိုးဘွား/ဆွေမျိုး/ဆရာ/ဆရာမ အားလုံးကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်)
၁။ ကလေးရဲ့ခံစားချက်ကို အရင်လက်ခံပေးပါ
“ မကြောက်နဲ့၊ ဘာမှမဖြစ်ဘူး” လို့ မပြောပါနဲ့။
“ ဟုတ်တယ်၊ ငလျင်ဆိုတာ ကြောက်စရာကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုပြီးသွားပါပြီ “ လို့ သူတို့ရဲ့ ခံစားချက်ကို အသိအမှတ်ပြုပေးပါ။
၂။ အမှန်အတိုင်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြပါ။
ကလေးတွေရဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ နားလည်နိုင်စွမ်းပေါ် မူတည်ပြီး ငလျင်အကြောင်းကို ရှင်းပြပါ။
“ ငလျင်ဆိုတာ မြေကြီးက လှုပ်တာပဲ” လို့ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ပြောပြပါ။
ငလျင်က ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲ၊ ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲဆိုတာကိုလည်း ကလေးတွေရဲ့ နားလည်နိုင်စွမ်းနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေနဲ့ ရှင်းပြပါ။
ငလျင်ကြောင့် ကြောက်လန့်တုန်လှုပ်သွားတာဟာ သဘာဝကျကြောင်း ကလေးတွေကို ပြောပြပါ။
ကလေးတွေရဲ့ မေးခွန်းတွေကို စိတ်ရှည်လက်ရှည် ဖြေကြားပေးပါ။
၃။ ကလေးကို လုံခြုံမှုခံစားရအောင် ပြုလုပ်ပေးပါ
ဥပမာ – “ ငလျင်ဆိုတာ မြေကြီးလှုပ်တာနော် ဒါပေမယ့် အိမ်က ခိုင်ခံ့တယ်”
-မေမေတို့ ဖေဖေတို့ မိသားစုအတူရှိနေတယ်၊
ဘာမှမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးမယ်” စတဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ စကားတွေ ပြောပေးပါ။
၄။ လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် ဖန်တီးပေးပါ
-ငလျင်လှုပ်တဲ့အခါ ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို လေ့ကျင့်ပေးပါ။
-အိမ်မှာ ငလျင်လှုပ်ရင် ဘယ်နေရာမှာ ပုန်းရမယ်၊ ဘယ်လိုကာကွယ်ရမယ်ဆိုတာကို ပြသပါ။
-ကလေးနဲ့ အတူတူ “ အန္တရာယ်ဖြစ်ရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ” ဆိုတဲ့ ဂိမ်းလေးတွေ ကစားရင်း သင်ပေးပါ
(ဥပမာ – “ ခေါင်းကိုကာပြီး စားပွဲအောက်ဝင်တာ” )
-အရေးပေါ်အိတ်ကို အတူတူပြင်ဆင်ပြီး ဘယ်မှာထားရမယ်ဆိုတာကို ကလေးတွေကို သင်ပေးပါ။
-ကလေးတွေရဲ့ ကြောက်စိတ်ကို လျှော့ချပေးဖို့အတွက် အိမ်မှာ လုံခြုံတဲ့နေရာလေးတစ်ခု ဖန်တီးပေးပါ။
-သူတို့ရဲ့ အကြိုက်ဆုံးအရုပ်လေးတွေ၊ စောင်လေးတွေ၊ စာအုပ်လေးတွေနဲ့ အတူရှိနေစေပါ။
၅။ စိတ်တည်ငြိမ်အောင် ထိန်းသိမ်းပါ။
-ကလေးတွေရှေ့မှာ မိဘတွေက စိတ်တည်ငြိမ်အောင် နေထိုင်ပါ။
-ကလေးတွေရဲ့ ကြောက်စိတ်ကို နားလည်ပေးပြီး စိတ်သက်သာအောင် ပြောပြပါ။
-ကလေးတွေကို ပွေ့ဖက်ပေးခြင်း၊ နမ်းရှုံ့ပေးခြင်းဖြင့် ချစ်ခင်ကြောင်း ပြသပါ။
-ကလေးတွေနဲ့အတူ သီချင်းဆိုခြင်း၊ ပုံပြင်ပြောပြခြင်း၊ တူတူကစားပေးရင်း အချိန်ဖြုန်းပါ။
-ကလေးကို ပုံဆွဲခိုင်းတာ၊ ဆေးရောင်စုံခြယ်ခိုင်းတာလေးတွေကလည်း စိတ်ကို တည်ငြိမ်စေပါတယ်။
၆။ ကလေးရဲ့နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်မှုလေးတွေကို ပြန်လည်ထူထောင်ပေးပါ။
-ရုတ်တရက်စိတ်ထိခိုက်မှုကို ကြုံတွေ့ရတဲ့ ကလေးတွေဟာ အိပ်ချိန်ပျက်တာ၊ စားချိန်မမှန်တာမျိုးတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိပ်ချိန်၊ စားချိန်၊ ကစားချိန်တွေကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပုံမှန်အတိုင်းပြန်ဖြစ်အောင် ကူညီပေးပါ။
၇။ ဘယ်အချိန်မှာ အထူးကုနဲ့ တိုင်ပင်သင့်လဲ
- ကလေးက ၂ ပတ်ကျော်သည်အထိ အိပ်မပျော်/အစားပျက်/ကြောက်လန့်နေမယ်၊
- စကားနည်းလာမယ်၊ အရင်ကြိုက်တဲ့အရာတွေကို စိတ်မဝင်စားတော့ဘူး၊ ဆော့ကစားတာမျိုးမရှိတော့ဘူး ဆိုရင် ကလေးအထူးကုဆရာဝန် သို့မဟုတ် စိတ်ကျန်းမာရေးအထူးကုများနဲ့ တိုင်ပင်ဖို့လိုအပ်ပါတယ် ။
မိဘ/အုပ်ထိန်းသူတွေရဲ့စိတ်ငြိမ်မှုက ကလေးအတွက်တော့ အရေးအကြီးဆုံးအချက်ပါပဲ။
ကိုယ်တိုင်က စိုးရိမ်ပူပန်နေရင် ကလေးက ပိုကြောက်တတ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကလေးကို အတင်းမကျော်ဖြတ်ခိုင်းပါနဲ့ ဖိအားမပေးပါနဲ့ မလောပါနဲ့ ။
တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်ကောင်းလာဖို့ အချိန်ပေးပါ။
သူတို့ကို နားလည်ပေးပြီး အတူတူရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ အသိလေးကပဲ သူတို့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်ရှင် ။
ဒေါက်တာမီ
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
