တစ်ရက်မှာ ရေဘယ်လောက်သောက်ရမလဲ၊ တစ်လီတာာလား သုံးလီတာလား၊ နည်းလား များလား၊ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှာလား စသဖြင့်တွေးပူနေကြတဲ့အပေါ် ဒီတစ်ပတ်ရှင်းပြပါရစေရှင့်။
“ရေအသက် တစ်မနက်” တဲ့။
ဟုတ်ပါတယ်… ရေက အလွန်ကိုအရေးကြီးတာပေါ့။ အရသာလည်း မယ်မယ်ရရမရှိပါဘဲ သူ့ကိုမသောက်ရမနေနိုင် သူမရှိရင် မဖြစ်ပေါ့။ ဟုတ်တယ်နော်။
ကဲ… လိုရင်းကိုဆက်ပါမယ်။
ရေဆိုတာထက် တစ်နေ့တာလုံးအတွက် အရည်ဖြစ်စေမယ့်အရာတွေကို ဆိုလိုတာပါ။ ဥပမာ ဟင်းချို၊ စွတ်ပြုတ်၊ အချိုရည်၊ ရေနွေးကြမ်း၊ ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည်၊ အအေး၊ အသီး စတာတွေလည်း အကျုံး၀င်ပါတယ်။
ရေကို သဘောတရားအရတော့ သာမန်လူတစ်ယောက်၊ ကိုယ်တွင်းဇီ၀ဖြစ်စဥ် အလယ်အလတ် မျှခြေရှိတဲ့သူတစ်ယောက်၊ ချွေးတအားထွက်ထားတာမျိုး မရှိဘူး၊ ကလေးမဟုတ်၊ ကိုယ်၀န်ဆောင်မဟုတ်၊ အားကစားသမားမဟုတ်တဲ့သူ၊ သွေးတိုး၊ ကျောက်ကပ်၊ နှလုံး၊ အသည်း စတဲ့ကိုယ်တွင်းကလီစာတွေလည်း အကုန်ကောင်း၊ ရောဂါအခံမရှိရင်တော့ တစ်နေ့မှာ ရေကို (၀.၅ ~ ၁.၅) လီတာ သောက်သင့်ပါတယ်တဲ့။ ရေခွက်နဲ့ဆို ၄ ခွက်မှ ၈ ခွက်ခန့်ပေါ့။
ရေသောက်ဖို့လိုအပ်နေတာကို အချက်ပြတာကတော့ ရေငတ်ခြင်းပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရေဆိုတာလိုအပ်လာရင် အာခြောက်သလိုဖြစ်လာမယ်။ မိမိကိုယ်မိမိ ရေငတ်တယ်လို့ ခံစားလာရမယ်။ ဒီတော့ ရေရှာတယ််၊ သောက်တယ်၊ ရေသောက်တော့ ရေငတ်လည်းပြေ၊ ခန္ဓာကိုယ်က လိုအပ်တဲ့ရေဓာတ်လည်း လုံလောက်သွားပါသတဲ့။
တကယ်တော့ သိပ္ပံပညာကသာ ကန့်သတ်ချက်တွေသိပ်များနေတာ သဘာ၀ကတော့ အကောင်းဆုံးပုံဖော်ပြီးသားပါ။
ဆီးအရောင်က ကြည်ကြည်လေး ကောက်ရိုးလို အ၀ါဖျော့ဖျော့ နုနုလေးဖြစ်နေရမှာပါ။ အလွယ်ကူဆုံးကတော့ မိမိမှာ တစ်နေ့ ရေဓာတ်ဘယ်လောက်လိုအပ်သလဲ သိချင်ရင်တော့ မိမိရဲ့ဆီးအရောင်ကို ကောက်ရိုးလို ၀ါဖျော့ဖျော့လေးဖြစ်နေအောင် စောင့်ကြည့်ပါ။ အဲဒီအရောင်ထက် ရင့်နေရင်တော့ ရေပိုသောက်ပေးပါ။ ဆီးအရောင် ဝါဖျော့ဖျော့ဖြစ်သည်အထိ သောက်ပေးရပါမယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ အငြင်းပွားစရာ ကိန်းဂဏန်းပြဿနာတွေ မရှိတော့ဘူးပေါ့။
…
…
ဆရာ၀န်အနေနဲ့ သင့်ကို ရေဘယ်လောက်သောက်ရမယ်၊ အနည်းဆုံး ဒီလောက်၊ အများဆုံး ဒီထက်မပိုနဲ့ လို့ သတ်မှတ်ထားရင်တော့ အဖြေကရှင်းပါတယ်။ အဲဒီပမာဏအတိုင်းသောက်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်နော်။ သေချာလိုက်နာပါ။
ဆရာ၀န်က ဘာမှပြောထားခြင်းမရှိဘဲ သာမန်လူပဲဆိုရင်တော့ ရေငတ်လာရင်ရေသောက်ပါ။ ချွေးထွက်လျှင် ရေပြန်သောက်ပါ။ ဆီးအရောင်ရင့်နေလျှင် ရေပိုသောက်ပါ။ ဒါပေမယ့် တစ်နေ့တာလိုတာထက် ရေအများအပြားသောက်မိရင်တော့ သွေးတွင်းဆိုဒီယမ်နည်းကာ ကျဲလာပြီး ကမောက်ကမဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ရေငတ်တာများနေတယ်၊ ရေအများကြီးသောက်မိနေတယ်လို့ သတိထားမိနေပြီဆိုရင်တော့ ပထမဆုံး မိမိကိုယ်မိမိ ပြန်လည်သုံးသပ်ပါ။ အဖြစ်များတာကတော့ ဆား၊ ဆိုဒီယမ် အများအပြားစားနေမိလို့ပါ။
လူတစ်ယောက်ဟာ တစ်နေ့တာအတွက် ဆိုဒီယမ် ၂၃၀၀ မီလီဂရမ်သာ လိုအပ်ပါတယ်။ မြင်သာအောင်ပြောရရင်တော့ ကော်ဖီဇွန်း လက်ဖက်ရည်ဇွန်း တစ်ဇွန်းပမာဏသာ ဆားလိုအပ်ပြီး ဒီထက်ပိုမစားသင့်ပါ။ မြန်မာလူမျိုးတွေအတွက် တိကျတဲ့ အချက်အလက်မရှိပေမယ့် အာရှတွေ အိမ်နီးချင်းတွေတောင် တစ်နေ့မှာ စားသင့်တဲ့ပမာဏထက် ၂ ဆ ၃ ဆ ပိုစားမိနေကြတယ်ဆိုတော့ တို့လူတော်တော်များများက လိုတာထက် ဆိုဒီယမ်ပိုစားနေမိဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေများပါတယ်။ ပိုနေတဲ့ဆိုဒီယမ်တွေကို ဆီးကနေစွန့်ထုတ်ဖို့ ရေပိုလိုအပ်တဲ့အတွက် ရေငတ်လာပါတယ်။ ရေပိုသောက်မိပါတယ်။ ကြာလာရင် ကျောက်ကပ်အလုပ်ပိုလာလို့ ကျောက်ကပ်စောစောထိပါတယ်။ သွေးတိုး၀င်လာပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ယခုခေတ်ဟင်းတွေက ဆားသာမက ဟင်းချက်တဲ့အခါ အသားမှုန့်၊ အချိုမှုန့်၊ ပဲငံပြာရည်၊ ခရုဆီ ၊ ဆော့စ်အမျိုးမျိုး၊ ငံပြာရည်၊ ငါးပိ စတာတွေအသုံးပြုတဲ့အတွက် ဒီအရာတွေမှာ ဆိုဒီယမ်ပါ၀င်တာကြောင့် သတိပြုဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အပြင်ကအစားအစာတွေ စားပြီးရင် ရေတွေတအားငတ်တာ၊ ရေပိုသောက်မိတာမျိုးတွေ သတိပြုမိမှာပါ။
ရေများများသောက်မိတဲ့ နောက်အချက်တစ်ခုက သွေးတွင်းအချိုဓာတ် များနေတာပါ။ ဆီးချိုသွေးချိုပေါ့။ ဆီးချိုရဲ့လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရေငတ်ခြင်း၊ ရေပိုသောက်၍ ဆီးခဏခဏသွားခြင်းကိုလည်း သတိရပေးပါ။ မိမိကိုယ်မိမိ ဆီးချိုလို့ သံသယရှိရင်တော့ လက်ထိပ်ဆီးချိုဖောက်စစ်တာလို လွယ်ကူတဲ့နည်းနဲ့ စစ်ဆေးကြည့်နိုင်ပါတယ်။
အချို့ဆီးဆေးသောက်နေရတာမျိုးဆိုလည်း ဆေးကြောင့်ဆီးပိုသွားရလို့ ရေပိုငတ်နိုင်ပါတယ်။
ချွေးတွေထွက်တာ များထားသူ၊ ကိုယ်၀န်ဆောင်နဲ့ နို့တိုက်မိခင်တွေမှာတော့ တစ်နေ့ ၃ လီတာ – ၄ လီတာလောက်သောက်ပေးတာ သင့်တော်ပါတယ်။
၀မ်းလျှောသူ အန်နေသူတွေလို ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးသူတွေမှာတော့ ထွက်ရင်ထွက်သလောက် ကျိန်းသေပြန်ဖြည့်ပေးရပါမယ်။ ၀မ်းသွားသလောက် ဓာတ်ဆားရည်သောက်ရမယ်လို့ အလွယ်မှတ်ထားနိုင်ပါတယ်။
…
…
ရေသောက်တာနဲ့ပတ်သက်လို့ အများစုကန့်သတ်ခံရတာတော့ နှလုံးအားနည်းပြီး မောနေဖောနေသူတွေ၊ ကျောက်ကပ်မှ ဆီးနည်းနည်းပဲထွက်နေသူနဲ့ အသည်းကြောင့် ဖောနေသူတွေပါ။ ဒီလိုလူတွေမှာတော့ ဆရာ၀န်ညွှန်ကြားထားသလို ရေ ၅၀၀ မီလီဆို အဲဒီပမာဏပဲ သောက်ရပါမယ်။
ရေနဲ့ဆားဓာတ်တွေကို ချိန်ညှိပေးရတဲ့ ကျောက်ကပ်ကတော့ အခရာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျောက်ကပ်ရောဂါလို့ လွယ်လွယ်လေးပြောလိုက်ရုံနဲ့ မပြီးသွားပါဘူး။ မိမိကျောက်ကပ်က အလုပ်မလုပ်တာလား၊ ရောင်နေတာလား၊ ဆီးထွက်လား၊ ဘယ်လောက်ထွက်လဲ ဒါမှမဟုတ် ရေပိုသောက်ရမယ့် ကျောက်ကပ် ကျောက်တည်သလို ရောဂါမျိုးလား စသဖြင့်ကွဲပြားရှုပ်ထွေးပါတယ်။
ကျောက်တည်တတ်သူတွေလို ကျောက်ကပ်ရောဂါမျိုးဆိုရင်တော့ တစ်နေ့ ၃ လီတာလောက် ရေများများသောက်တာမျိုး လုပ်ပေးသင့်ပါသတဲ့။ အချိုရည်တွေမဟုတ်ဘဲ ဆားမပါ၊ သကြားမပါတဲ့ ရေမျိုးပေါ့နော်။
အဲ… ဒါပေမယ့် ကျောက်ကပ်ရောင်လို့ ဆီးမထွက်တဲ့သူတွေကျတော့ ရေတွေပိုသောက်မိရင် ဖောလာတာတွေဖြစ်ပြီး ကျောက်ကပ်အလုပ်ပိုပြန်ရော။ ဒီတော့ ရေသောက်တာကို ဆရာ၀န်က ကန့်သတ်ထားပြန်ပါရော။
ဆီးပိုး၀င်တဲ့သူတွေကျ ရေများများသောက်၊ ဆီးများများပေါက်၊ ဆီးမအောင့်ထားလေ ပိုကောင်းလေတဲ့။
နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါမှာမှ ဆီးတအားနည်းနေတဲ့သူတွေနဲ့ အဆင့် ၄၊ အဆင့် ၅ သတ်မှတ်ထားသူတွေကျ တစ်ရက်ကို ၅၀၀ မီလီလီတာထက်တောင် ပိုမသောက်ရဘူးတဲ့လေ။
ဒါပေမယ့် ကျောက်ကပ်ဆေးနေပြန်ရင်တော့ ဒီထက်ပိုသောက်လို့ရပြီး ဘယ်လောက်သောက်လို့ရတယ်ကို သက်ဆိုင်ရာဆရာ၀န်က ညွှန်ကြားပါမယ်တဲ့။
စကာားအရသာ တစ်လုံးတည်း….
ရှုပ်ထွေးလိုက်တဲ့ ရေပါလားနော်။
…
…
နိဂုံးချုပ်ပြောရရင်တော့ ရောဂါအခံမရှိသူ၊ မိမိကို ရေဘယ်လောက်သောက်လို့ ဆရာ၀န်က မသတ်မှတ်ပေးထားသူဖြစ်ရင် ဆီးအရောင်နုနုလေးဖြစ်အောင်ထိရေသောက်ပါ။ ပိုလိုတယ်ထင်ရင် ပိုသောက်ပါ။ ဆားများများစားမိမှာ အချိုများများစားမိမှာကို သတိထားပေးပါလို့ ပြောကြားရင်း…
အားလုံးပဲ ရေလိုအေး၍ ပန်းလိုမွှေးကြပါစေ…။
အာဟာရဆရာဝန်တစ်ဦး
တယ်လီကျန်းမာ
(ကိုးကား Reference: 📚)
https:// www. nhs. uk / live-well/eat-well/food-guidelines-and-food-labels/water-drinks-nutrition/
https:// www. health. harvard. edu / staying-healthy/how-much-water-should-you-drink
National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine (NASEM):
“ Dietary Reference Intakes for Water, Potassium, Sodium, Chloride, and Sulfate” (2005)
https:// www. nap. edu / catalog/10925
This provides the baseline daily water intake for men, women, pregnancy, and lactation.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC):
“ Water and Nutrition”
https:// www. cdc. gov / nutrition/data-statistics/plain-water-the-healthier-choice.html
For Pregnancy and Lactation:
American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG):
“ Nutrition During Pregnancy”
https:// www. acog. org
Academy of Nutrition and Dietetics:
“ Nutrition and Hydration Needs During Pregnancy and Lactation”
https:// www. eatright. org
For Athletes:
American College of Sports Medicine (ACSM):
“ Exercise and Fluid Replacement: Position Stand” (2007)
https:// www. acsm. org
National Athletic Trainers’ Association (NATA):
“ Fluid Replacement for Athletes”
https:// nata. org
Gatorade Sports Science Institute (GSSI):
“ Hydration for Athletes: Guidelines for Optimal Performance”
https:// www. gssiweb. org
For Fluid Needs During Specific Conditions:
World Health Organization (WHO):
“ Hydration and Health Guidelines”
https:// www. who. int
European Hydration Institute (EHI):
“ Hydration and Physical Performance”
https:// www. europeanhydrationinstitute. org
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
