ဗိုက်ထဲက ကလေးလေးက ကိုယ်ဝန်သက်တမ်း ၂၂ ပတ်ကျော်ပြီးမှ ကြီးထွားမှုရပ်တန့်သွားခြင်း၊ တစ်နည်းပြောရရင် ကလေး ဗိုက်ထဲမှာသေသွားခြင်းပေါ့ဗျာ။
IUFD intrauterine fetal death လို့ခေါ်တယ်။ Breaking the bad news ထဲက တစ်ခုပေါ့ဗျာ။
အဲဒီလို ကလေး ဗိုက်ထဲမှာသေသွားခြင်းက အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အဓိကအမျိုးအစား ခွဲရမယ်ဆိုရင် . . .
၁။ ကလေးဘက်က ဥပမာ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက် ကြီးကြီးမားမား ပါလာခြင်း။
၂။ အမေဘက်က ဥပမာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သွေးဆိပ်တက် သွေးတိုးရောဂါ၊ သွေးချိုဆီးချိုရောဂါ စသည်ဖြင့်ပေါ့။ အချိန်မတိုင်မီ အချင်းကွာခြင်း Abruptio Placenta စသည်တို့လည်း ထည့်လို့ရတာပေါ့။
၃။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ ဥပမာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင် ငှက်ဖျားရောဂါဖြစ်ခြင်းပေါ့ဗျာ။ ဆီးလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်တာကစလို့ ကိုဗစ်အထိ ရောဂါပိုးအမျိုးမျိုး ဝင်ရောက်ခြင်းပေါ့။
…
…
၂ နဲ့ ၃ အတွက်နဲ့ကတော့ တတ်နိုင်သမျှ ကျွန်တော်တို့ OG တွေဘက်က ကလေးကို ဗိုက်ထဲတင်အသေမခံပါဘူးဗျ။ လမစေ့လည်း မွေးထုတ်ပေးလိုက်တာပါပဲ။ ဆရာကလေးအထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတွေကို အပူကပ်ရတာပေါ့။
ကလေးဘက်က အကြောင်းတွေကတော့ ဘာမှအများကြီး ကြိုတင်ကုသကာကွယ်ထားလို့မရဘူး ထင်တာပဲ။ သိထားသလောက်က ဗိုက်မကြီးခင်ကတည်းက folic acid တစ်နေ့တစ်လုံးသောက်ပါ။ ဒါပါပဲ။ အဲဒီထဲကနေ သူ့ဘာသာသူ အမေ့ဗိုက်ထဲကထွက်လာပြီး အပြင်ဘဝမှာမရှင်နိုင်သူ အတော်များများက ဗိုက်ထဲမှာတင် သေသွားကြတယ်။
Down’s syndrome ရောဂါလိုပေါ့ဗျာ။ Down’s syndrome ကလေးတွေ အကုန်လုံးက အသက်ရှင်ရက် မွေးဖွားတာမဟုတ်ဘူး။ တချို့က လနုနုမှာပဲ ပျက်ကျတယ်။ တချို့က အသေမွေးတယ်။ တချို့ပဲ အသက်ရှင်ရက် မွေးကြတယ်။ သူ့ထက်ပိုဆိုးတဲ့ မွေးရာပါရောဂါတွေက ပျက်ကျတာ၊ အသေမွေးတာတွေ ပိုများမှာပေါ့။ ဗိုက်ထဲတင် သေသွားတာတွေ ပိုများမှာပေါ့။ သဘာဝတရားကြီးရဲ့ QC quality control လို့ ပြောခဲ့ဘူးပါတယ်နော်။
မအလနဲ့ အပေါင်းပါတစ်သိုက် ဘယ်လို nature QC ကို pass ဖြစ်လာလည်း နားမလည်ဘူးလို့ ပြောဖူးတယ်နော်။ ဖန်ဆင်းရှင်ကို အပြစ်တင်ရမလား၊ သူ့တို့ရဲ့ရှေးရှေးဘယ်ဘဝကမှန်းမသိတဲ့ ကုသိုလ်သေးသေးလေးကြောင့် ခုဘဝမှာ စကြာဝတေးမင်းဖြစ်နေရတယ်ဆိုတဲ့ ဂျင်းကို စားရမလား။
ခုဒီနေ့ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက် ကြီးကြီးမားမားတစ်ခုကြောင့် ကိုယ်ဝန်သက်တမ်း ၃၅ ပတ်ကျမှ ကလေးက ဗိုက်ထဲမှာသေသွားတဲ့ လူနာအကြောင်းလေး ပြောပြချင်လို့ပါ။
…
…
လူနာက အသက်နှစ်ဆယ် သားဦးကိုယ်ဝန်ဗျ။ ကိုယ်ဝန်လနုနုကတည်းက ကလေးခေါင်းထဲမှာ ရေအိတ်တည်နေတယ်လို့ အာထရာဆောင်း USG ဆရာက ပြောထားတယ်။
နောက်ထပ်နည်းနည်းကြာလို့ USG ထပ်ရိုက်တော့ နှုတ်ခမ်းကွဲ၊ အာခေါင်ကွဲတွေ့တယ်။ ရေမြွှာရည်တွေက အများဆုံးရှိသင့်တဲ့ level ရောက်နေတယ် (upper limit normal) စသည်ဖြင့်တော့ ပြောနေတာပဲ။
IUFD ဖြစ်သွားမယ့် ကြီးကြီးမားမား မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်လို့တော့ မထင်ထားဘူးလေ။ Serial growth scan နှစ်ပတ်တစ်ခါ USG ရိုက်နေတော့မှ ၃၅ ပတ်မှာ ကလေးက ဗိုက်ထဲမှာသေသွားပြီလို့ ပြောလာတယ်။ ကျွန်တော်တို့က ၃၇ ပတ်မှာတင် မွေးပေးဖို့ရယ်၊ ကလေးက မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်တွေ ပါလာမယ်ဆိုတာရယ်က ရှင်းပြပြီးသား။
၃၅ ပတ်မှာတင် မမျှော်လင့်ဘဲ ဗိုက်ထဲမှာသေသွားတဲ့အချိန် အမေက သွေးချို၊ ဆီးချိုရောဂါ မဟုတ်ဘူး၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် သွေးတိုးရောဂါလည်း မဟုတ်ဘူးဗျာ။ အကြောင်းတရား ၂ နဲ့ ၃ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ကလေးရဲ့ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်ကြောင့်လေ။
၃၇ ပတ်မှ မွေးပေးဖို့ အစီအစဥ်ဆွဲထားခဲ့တာက မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်ရှိနေတဲ့အထဲ နောက်ထပ် လမစေ့တဲ့ပြဿနာကိုတော့ ထည့်ပေါင်း မပေးချင်တာကြောင့်မို့ပါ။
ဆိုလိုတာက စောမွေးပေးလိုက်ရင်လည်း ကလေးရှင်ဖို့က မသေချာဘူး။ ကလေးတစ်ယောက်အတွက်က ကိုးလမပြည့်ခင်အထိ အမေ့ဗိုက်ထဲက အလုံခြုံဆုံး။ မွေးပြီးသွားရင်လည်း အသက်ဆယ့်ရှစ်နှစ်အထိက အဖေ၊ အမေ့ရင်ခွင်က အလုံခြုံဆုံး။
ဒီလိုနဲ့ပဲ ကျွန်တော်တို့ မမျှော်လင့်ထားတဲ့ ကလေးရဲ့ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက် အကြီးကြီးတစ်ခုကြောင့် ကလေးက နေ့စေ့လစေ့မတိုင်မီ ဗိုက်ထဲမှာသေသွားတယ်။ USG ကို နှစ်ပတ်တစ်ခါရိုက်နေတော့ သိတာပေါ့ဗျာ ကလေးသေသေချင်း။ ပြောပြတယ်၊ ရှင်းပြတယ်။ ကလေးသေသွားပြီလို့။
အစကတည်းကလည်း ကလေးကို သိပ်မမျှော်လင့်ပါနဲ့လို့ ပြောထားပြီးသား။ သိုသော် USG က မွေးထွက်လာရင် အပြင်မှာဘယ်လိုမှမရှင်နိုင်ဘူးလို့ ပြတ်ပြတ်သားသားမပြောနိုင်တဲ့ အခြေအနေဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ကလည်း ကိုယ်ဝန်ကိုအဆုံးသတ်ပေးဖို့ ဆုံးဖြတ်လို့မရဘူး။ အနည်းဆုံး လစေ့တဲ့ ၃၇ ပတ်အထိတော့ ဆွဲထားရမယ်။ Antenatal steroids ထိုးပြီး ၃၄ ပတ်မှာတင် မွေးပေးရမယ့် အခြေအနေမျိုးဖြစ်တဲ့ ကလေးက အကောင်း၊ အမေသွေးတိုး၊ အမေ သွေးချို၊ ဆီးချိုရောဂါလည်း မဟုတ်။
ကလေးကိုယ်တိုင်က မွေးထွက်လာပြီးရင်လည်း သေမယ့်သူလို့ ထင်တာပဲ။ အရင်ကလည်း ပြောပြဖူးတယ်နော်။ Anencephaly ဆိုတာ ဗိုက်ထဲမှာနေသမျှ ရှင်နေမယ်။ မွေးထွက်ပြီးရင်တော့ နာရီပိုင်းအတွင်း သေမယ်။ အဲဒီလို ကလေးတွေလည်း ရှိတယ်လို့။
ပြဿနာက ကလေးသေသွားပြီလို့ သိတဲ့အချိန်မှာစတာ။ ကလေးသေတဲ့ အကြောင်းရင်းက ရှင်းသွားပြီ။ နံပါတ်တစ်ကြောင့်ပဲ။ အမေရောဂါကြောင့်လည်း မဟုတ်ဘူး။ အမေ ကူးစက်ရောဂါတွေ ဖြစ်ရလို့လည်း မဟုတ်ဘူး။
ပြဿနာက အဲဒီမှာစတယ်။ ကလေးက ဗိုက်ထဲမှာ သေသွားပြီလို့ ကျွန်တော်တို့က အသိပေးရှင်းပြလိုက်တယ်။ မွေးထွက်သွားအောင် သားအိမ်ပွင့်ဆေးထည့်ပေးမယ် ပြောပြတယ်။
ကလေးအရှင်ကို သားအိမ်ပွင့်ဆေး ထည့်ရတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ နံပါတ် ၂ နဲ့ ၃ ကြောင့်ပေါ့။ မတူတာက ကလေးအရှင်ကို သားအိမ်ပွင့်ဆေးထည့်ရင် ခြောက်နာရီခြားတစ်ခါနဲ့ သုံးလေးခါ အလွန်ဆုံးပဲ။ အဲဒါနဲ့ မမွေးနိုင်ဘူးထင်ရင် ခွဲမွေးပေးလိုက်တာပဲ။
IUFD ကျတော့ အဲဒီလိုမဟုတ်။ ကလေးအသေလေးကို သားအိမ်ပွင့်ဆေး သုံးလေးခါထည့်လို့ မမွေးရုံနဲ့ ခွဲစရာမလိုဘူး။ ခြောက်နာရီခြားတစ်ခါနဲ့ လေးငါးရက်ထိ ထည့်လို့ရတယ်။ မမွေးရင် ခဏနားပြီး နောက်ထပ်တောင် ထပ်ထည့်လို့ရသေးတယ်။ ကျွန်တော့်လူနာကို ကျွန်တော် သေချာရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ကလေးက သေသွားပြီ။ သေရတဲ့ အကြောင်းရင်းကလည်း မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ဖို့များတယ်။ ဒီကလေး အသေလေးကို ရိုးရိုးမွေးထွက်ဖို့ သားအိမ်ပွင့်ဆေးကို စိတ်ရှည်ရှည်ထားပြီး ထည့်ရအောင်။ လေးငါးဆယ်ရက်ကြာတဲ့အထိ ခြောက်နာရီခြားတစ်ခါ စိတ်ရှည်လက်ရှည် ထည့်ရနိုင်တယ်။ ကလေးအသေလေးကို လွယ်ထားရတဲ့အတွက် အခုလောလောဆယ် အမေ့အတွက် ပြဿနာကြီးကြီးမားမား မရှိပါဘူး။
ကလေးအသေလေးကို လွယ်ထားပြီး လအတော်ကြာမှ လူခြောက်ကလေး မွေးတယ်ဆိုပြီး ဟိုရှေးရှေးတုန်းက ဒီလိုပဲနေခဲ့ကြတာပဲလေ။
ကလေးအသေလေးကို လွယ်ထားရတဲ့အတွက် အမေမှာ အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရလောက်တဲ့အထိ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးဖြစ်နိုင်တာ နှစ်ခုပဲရှိတယ်။
တစ်ခုက ကလေးအသေလေးဆီကို မွေးလမ်းကြောင်းထဲက ရောဂါပိုးတွေ ဝင်ရောက်သွားခြင်း။ ဒါကလည်း ရေမြွှာအိတ်ပေါက်သွားမှ ဖြစ်မှာလေ။ ရေမြွှာအိတ်မပေါက်မချင်းက ဒါကိုစိုးရိမ်စရာမလိုပါ။
နောက်တစ်ခုက ကလေးအသေလေးဆီက ထွက်လာတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေကြောင့် အမေက သွေးကျဲသွေးမတိတ်တဲ့ရောဂါ DIC ကို ခံစားရပြီး အမေအသက်သေတဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်တာ။ ဒါကလည်း ဗိုက်ထဲမှာ ကလေးသေပြီး သုံးလကျော်မှ ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မယ့်ရောဂါဗျ။
ဆိုတော့ စိတ်ရှည်လက်ရှည် သားအိမ်ပွင့်ဆေး ထည့်ကြရအောင်နော်။ ဗိုက်နာလာရင်လည်းပြော။ ဗိုက်မနာအောင် ပေးလို့ရတဲ့ဆေးတွေက ကလေးအကြောင်း စဉ်းစားစရာမလိုတဲ့အတွက် အများကြီးရွေးချယ်စရာ ရှိတယ်။
ပိုးဝင်တဲ့လက္ခဏာ၊ သွေးကျဲသွေးမတိတ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ မပေါ်လာမချင်း ရိုးရိုးမွေးထွက်ဖို့ စိတ်ရှည်လက်ရှည် သားအိမ်ပွင့်ဆေးထည့် ကြိုးစားကြရအောင်လို့ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။
…
…
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆက်စပ်ဗဟုသုတလေးတစ်ခု ပြောပြရရင် . . .
အသေလေးကို ခွဲမွေးလိုက်ရင် ကလေးမရပဲနဲ့ တစ်ခါခွဲဖြစ်သွားမယ်။ ခုခေတ်က တစ်ခါခွဲပြီးရင် ဘယ် OG မှ (ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်ပါအပါ) ခွဲပြီးနောက်ရိုးရိုးမွေးပေးဖို့ VBAC vaginal birth after caesarian section တာဝန်ခံရဲတဲ့သူ ရှားတယ်ဗျ။ တစ်ယောက်ထဲလည်း တာဝန်ခံလို့ မရဘူး။ ခွဲခန်းကြီးတစ်ခုလုံးကို အသင့်ပြင်ထားပြီးမှ မေ့ဆေးဆရာတွေ၊ ကလေးဆရာတွေ၊ သွေးလှူရှင်တွေကပါ ကူစောင့်နေမှ တာဝန်ခံလုပ်ရဲမှာလေ။ မဟုတ်ရင်တော့ ပထမကလေးကို ခွဲမွေးခဲ့ရတယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီကလေး ရှင်သည်ဖြစ်စေ၊ သေသည်ဖြစ်စေ ဒုတိယကလေးကိုလည်း ခွဲမွေးမှာပဲ။ တတိယကလေးကျရင်တော့ ခွဲမွေးရင်းနဲ့ တစ်ခါထဲ သားကြောဖြတ်ပစ်ခဲ့မှာပဲ။
ဆိုတော့ ဒီကလေးအသေလေးကို ခွဲထုတ်ပစ်ခဲ့ရင် နောက်ထပ် နေ့စေ့လစေ့ကိုယ်ဝန် နှစ်ခါပဲဆောင်လို့ရတော့မယ်။ ခုလည်း ကျွန်တော် သားအိမ်ပွင့်ဆေးထည့်နေတာ သုံးပုံတစ်ပုံလောက် ခရီးရောက်နေပြီ။ စောင့်ရအောင်ပါ။ ကလေးကထွက်လာတော့မှာ။ အသေလေးမို့ မခွဲပဲရိုးရိုးမွေးရအောင်လို့ ရှင်းပြတယ်။
သူတို့ကကျတော့ အသေလေးမို့ မြန်မြန်ထွက်ချင်ပါတယ်တဲ့။ အမေကို စိုးရိမ်လို့ပါတဲ့။ ကျွန်တော်လည်း ပိုးဝင်တာရယ်၊ သွေးကျဲတာရယ် အန္တရာယ်နှစ်ခုပဲရှိပါတယ်။ အခု ကျွန်တော်တို့လည်း ဂရုတစိုက်စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။ အဲဒီ အန္တရာယ်လက္ခဏာတွေ တစ်ခုမှမပေါ်သေးပါ။ ရိုးရိုးမွေးအောင်လည်း ဆေးထည့်ကြိုးစားနေပါတယ်။ အောင်မြင်ခါလည်း နီးပါပြီ။ ကလေးအသေလေးကို အမေ့အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်စရာကိစ္စမရှိပါဘဲလျက် ကျွန်တော်က ခွဲမွေးပေးခဲ့မယ်ဆို ကျွန်တော့်ဆရာတွေသိရင် ကျွန်တော့်ရဲ့ OG ဘွဲ့လေးကိုပါ ပြန်သိမ်းသွားနိုင်ပါတယ် အဲဒီလိုအထိ ကျွန်တော်ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။
သို့သော် ဆေးရုံပေါ်စရောက် ကလေးသေပြီသိကတည်းကစလို့ အမြန်ထုတ်ပေးပါ တောင်းဆိုမှုက ၇၂ နာရီကြာလာတဲ့အခါမှာ လူနာရဲ့ဆက်ဆံရေးက အဆင်မပြေတော့ဘူး။
ကလေးသေနေပြီမို့ မစောင့်ချင်ဘူး။
ကလေးသေနေပြီမို့ အမြန်ဆုံးမွေးချင်တယ်တဲ့။
ခေတ်အခြေအနေအရ ကျွန်တော် ခွဲမွေးပေးလိုက်ရတယ်။
သူတို့မှန်သလား၊ ကျွန်တော်မှန်နေရက်နဲ့ မှားသလား မသိတော့ပါဘူးဗျာ…။
ဒေါက်တာဝသုန်
သားဖွားမီးယပ်ဆရာဝန်
လွတ်မြောက်နယ်မြေတစ်နေရာ
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
