“ စိတ်ကိုလည်း ရေချိုးပေးပါ”
ကျွန်တော်တို့တွေဟာ နေ့စဥ် မနက်အိပ်ရာကနိုးလာတဲ့အခါ မျက်နှာသစ်ကြတယ်။ သွားတိုက်ကြတယ်။ ကိုယ်လက်သန့်စင်တာတွေ လုပ်ကြတယ်။ ရေချိုးကြတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ကြတယ်။ ရေချိုးလိုက်ရင် လန်းဆန်းတက်ကြွသွားတယ်။
မိုးလင်းတာနဲ့ ကျွန်တော်တို့တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ကို သန့်ရှင်းအောင်လုပ်ကြသလို မျက်နှာကိုလည်း လှအောင်လုပ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မိမိရဲ့စိတ်ကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့၊ စိတ်ကိုရေချိုးပေးဖို့ကိုတော့ ကျွန်တာ်တို့ သတိမူဖို့ မေ့နေတတ်ကြတယ် မဟုတ်ပါလား။
စိတ်ကိုအလှဆင်ဖို့၊ စိတ်ကိုအလှပြင်ဖို့ဆိုတာလည်း တကယ်တော့ လိုအပ်လှပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်သန့်ရှင်းရေး လုပ်ခြင်းအားဖြင့် တစ်ကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှုရှိတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါမယ်။ ဒါပေမယ့့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့စိတ်အစဥ်ဟာ နေ့စဥ် ညစ်ထေးမှုတွေ ရှိပါတယ်။ဘယ်လောက်တောင် ညစ်ထေးလည်းဆိုရင် လက်နှီးစုတ်နဲ့တောင် ခိုင်းနှိုင်းကြတာတွေ့ရပါတယ်။
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ အတ္တ၊ မာန၊ မနာလိုမှု၊ ဝန်တိုမှု၊ ကြောက်စိတ်၊ အငုံ့စိတ်၊ အားငယ်စိတ်၊ သိမ်ငယ်စိတ် စတဲ့အညစ်အကြေးတွေဟာ ကျွန်တော်တို့စိတ်ကို ညစ်ထေးစေတဲ့အရာတွေပါ။ အတွေးလွန်တာ၊ မကောင်းတဲ့အတွေးတွေပဲ တွေးတတ်တာ၊ စိုးရိမ်ပူပန်တာ စတာတွေကလည်း စိတ်ကိုဖိစီးစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် စိတ်ကိုလည်း သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ စိတ်ကိုလည်း နေ့စဥ်ရေချိုးပေးဖို့ လိုပါတယ်။
ကိုယ်ကျန်းမာဖို့ အာဟာရပြည့်ဝအောင် စားရပါတယ်။အာဟာရမျှတပြည့်ဝတဲ့ အစားအသောက်တွေ စားသောက်ပေးခြင်းဖြင့် ကျန်းမာရေးကို ကောင်းစေသလို စိတ်ကိုလည်း အာဟာရဖြည့်ဖို့ မမေ့စေချင်ပါဘူး။ ကိုယ့်ဝန်းကျင်မှာ အမှိုက်တွေရှိတဲ့အခါ၊ အညစ်အကြေးတွေရှိတဲ့အခါ လှည်းကျင်းပြီး သန့်ရှင်းရေးလုပ်ရသလို ကျွန်တော်တို့စိတ်ထဲက အမှိုက်တွေကိုလည်း ရှင်းထုတ်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှ စိတ်ဟာ သန့်ရှင်းပြီး ကြည်လင်လန်းဆန်းနေမှာပါ။
Healthy mind (စိတ်ကျန်းမာ) မှ Healthy body (ကိုယ်ကျန်းမာ) မှာပါ။ အခုလိုကာလကြီးမှာ ပုံမှန်အခြေအနေတွေထက် စိတ်တွေဖိစီး၊ စိတ်ဓာတ်တွေကျပြီး စိုးရိမ်သောကတွေနဲ့ ပြည့်နေလို့ ကျွန်တော်တို့တွေရဲ့စိတ်ကို နေ့စဥ်ရေချိုးပေးဖို့ ပိုလို့တောင်အရေးကြီးပါတယ်။
…
…
စိတ်ကိုဘယ်လိုရေချိုးကြမလဲ။
(၁) Mindfulness လုပ်ပေးပါ။
(၂) ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား အားကစားလုပ်ပါ။ ယောဂကျင့်တာ၊ လမ်းလျှောက်တာ၊ စက်ဘီးစီးတာ စတဲ့ ကိုယ်နှစ်သက်ရာ အားကစားတစ်ခုခု လုပ်ပေးပါ။
(၃) ဂီတကို ခံစားပေးပါ။ ရုပ်ရှင်ကြည့်ပါ။
(၄) Balance diet ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်ပြီး အာဟာရပြည့်ဝတဲ့ အစားအစာများကို စားသောက်ပေးပါ။
(၅) Deep breathing အသက်ရှူလေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပေးပါ။
(၆) ကိုယ်ဝါသနာပါတာလုပ်ပါ။ ကဗျာရေးတာ၊ စာရေးတာ၊ ပန်းချီဆွဲတာ၊ ဂစ်တာတီးတာ (ကိုယ်နှစ်သက်တဲ့တူရိယာတစ်ခုခု)၊ သီချင်းဆိုတာ၊ စာဖတ်တာ စတာတွေ လုပ်ပေးပါ။
(၇) Digital detox လုပ်ပါ။ Screen time လျှော့ပါ။ လူမှုကွန်ရက်သုံးတာတွေ လျှော့ပါ။
(၈) ခင်မင်ပြီးစိတ်ချရတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အဆက်အသွယ်မပြတ်နေပါ။ ရင်ဖွင့်စရာရှိတာ ရင်ဖွင့်ပါ။ မိသားစုဝင်တွေနဲ့လည်း နွေးထွေးတဲ့ဆက်ဆံရေးရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
(၉) အနားယူပါ။ အိပ်ရေးဝဝအိပ်ပါ။
(၁၀) Journaling လုပ်ပါ။ ဖြစ်ပျက်ခံစားရတာတွေကို ချရေးပါ။
(၁၁) သဘာဝနဲ့ထိတွေ့ခံစားပေးပါ။
(၁၂) ကျေးဇူးတင်တတ်တဲ့အကျင့်လုပ်ပါ။
ဒီအချက်တွေကို တတ်နိုင်သလောက် ပုံမှန်လုပ်ပေးပါ။
…
…
စိတ်ကိုရေချိုးပေးရင် ဘာအကျိုးကျေးဇူးတွေ ရမှာလဲ။
(၁) စိတ်ဖိစီးမှုတွေ၊ စိတ်ဓာတ်ကျတာတွေ၊ စိုးရိမ်ပူပန်တာတွေ လျော့နည်းလာမယ်။
(၂) ဘဝဟာ နေပျော်လာမယ်။ ဘဝကို ပိုမိုအပြုသဘောဆောင်စွာ ရှုမြင်နိုင်ပြီး ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ ကျေနပ်မှုကို ပိုမိုရရှိစေပါတယ်။
(၃) ကိုယ်တွင်းကျန်းမာရေးကောင်းလာမယ်။ ကိုယ်ကျန်းမာတော့ စိတ်ကျန်းမာလာတယ်။ စိတ်ကျန်းမာတော့ ကိုယ်လည်းကျန်းမာလာပါတယ်။
(၄) ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး ပိုမိုကောင်းမွန်လာမယ်။ စိတ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းကြောင့် အခြားသူများနဲ့ ဆက်ဆံရာမှာ ပိုမိုနားလည်မှုရှိပြီး ကောင်းမွန်စွာ ဆက်ဆံနိုင်လာပါတယ်။
(၅) လက်ရှိပစ္စုပ္ပန်မှာ နေတတ်လာမယ်။ အတိတ်နဲ့အနာဂါတ်ကို တတ်နိုင်သလောက် မတွေးတော့ဘူး။အတွေးတွေကို ဖျက်နိုင်လာတယ်။
(၆) အာရုံစူးစိုက်မှုကောင်းလာတဲ့အတွက် အလုပ်မှာပိုပြီး ထိရောက်မှုရှိလာမယ်။
(၇) စိတ်ခွန်အားတွေ တက်ကြွလာမယ်။
(၈) ဆုံးဖြတ်ချက်များ ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ချမှတ်နိုင်လာမယ်။
(၉) မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုသိလာမယ်။ စိတ်ကို သန့်စင်အောင်လုပ်ခြင်းဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုမိုနားလည်သဘောပေါက်လာပြီး မိမိရဲ့အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေကို သိရှိလာပါတယ်။
(၁၀) မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုချစ်တတ်လာမယ်။ မိမိကိုယ်ကိုယ် ပိုဂရုစိုက်တတ်လာမယ်။
(၁၁) နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်မယ်။ အိပ်ရေးဝတော့ စိတ်ကိုကြည်လင်စေတယ်။ စိတ်တွေကြည်လင်တော့ အလုပ်မှာလည်းအဆင်ပြေသလို အိမ်မှာလည်းအဆင်ပြေတယ်။ လူမှုပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးမှာလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်စေပါတယ်။
အားလုံးပဲ စိတ်ချမ်းသာ၊ ကိုယ်ကျန်းမာကြပါစေ…။
ဒေါက်တာနွေဦး
၂၇.၂.၂၀၂၅
..
..
❤️NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
👉တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ (အခမဲ့) တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
(နေ့စဥ် မနက် ၈ နာရီမှ ည ၁၀ နာရီအထိ)
…
…
👉 စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးရင်ဖွင့်လိုသူများအတွက်….
မိမိကိုယ်ကိုသေကြောင်းကြံစည်မှု လုံးဝမရှိစေရ
Zero Suicide Hotline သို့ ဆက်သွယ်ရန်
(မနက် (၈) နာရီမှ နေ့လယ် (၁၂) နာရီ
ညနေ (၆) နာရီမှ ည (၁၀) နာရီအတွင်း)
*** မိနစ်ပိုင်းအတွင်း စာမပြန်ပါက “ /start” ဆိုသည်ကို ထပ်မံနှိပ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည် ***
Ministry of Health,
National Unity Government.
