"ကင်ဆာ" လို့ကြားလိုက်တဲ့အခါ လူကြီးမှ အသက်ကြီးမှ ဖြစ်တာလို့ ထင်ရင်တော့ မှားပါလိမ့်မယ်...ကလေးတွေမှာလည်း ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကလေးကင်ဆာရောဂါတွေကို လွယ်လွယ်သတိမထားမိကြတာမို့ ဂရုမစိုက်မိရင် အသိနောက်ကျနိုင်ပါတယ်။ ကလေးကင်ဆာရောဂါတွေဟာ - မျက်လုံးမှာ၊ သွေးရောဂါမှာ၊ ဦးနှောက်မှာ၊ ကျောက်ကပ်မှာ၊ အသည်းမှာ စသဖြင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် "ကလေးဘ၀မှာ ဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့ ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာ" တွေကို...

ခုလိုကာလ တိုင်းပြည်နေမကောင်းချိန်မှာ စစ်ဘေးရှောင်ဦးရေတွေလည်း တိုးပွားနေတာမို့ နေရာအသီးသီးမှ စစ်ဘေးရှောင်အားလုံးအတွက် မသန့်ရှင်းသောရေကြောင့် ရောဂါဘယများဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ဂရုပြုမိအောင် ဒီအပတ်မှာတော့ "မသန့်ရှင်းသောရေကို သောက်သုံးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သောရောဂါများ" အကြောင်းကို တိုင်းရင်းသားဘာသာစကား (၁၁) မျိုးနဲ့ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ကိုယ့်မိတ်ဆွေတိုင်းရင်းသားတွေ တစ်ယောက်ဖြစ်ဖြစ် နှစ်ယောက်ဖြစ်ဖြစ် မြင်အောင် မျှဝေပေးကြပါဦးလို့ မေတ္တာရပ်ခံပါရစေနော်...???? (ဗမာ၊ ကချင်၊...

ဦးဘယ်သူလေ မနေ့ကမှ စကားပြောနေသေး... အခု တီဗီကြည့်ပြီး အိပ်ပျော်နေရင်း ဆုံးသွားလို့။ ဒေါ်ဘယ်၀ါပေါ့ မနက်ကအကောင်းကြီးကို ညနေကျချော်လဲပြီး ဆုံးသွားပြီတဲ့... ကြားဖူးကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်လေးတွေပါ။ ဒီဖြစ်ရပ်လေးတွေရဲ့ နောက်ကွယ်က တရားခံအစစ်ကတော့ သွေးတိုးရောဂါပါပဲ။ သွေးတိုးရောဂါဟာ တော်ရုံနဲ့ လက္ခဏာမပြတတ်လို့ သေချာမထိန်းရင် နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေနဲ့ ရုတ်တရက် အသက်ဆုံးရှုံးရတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးတိုးရောဂါကို...

ဒီတစ်ပတ်ရဲ့ တိုင်းရင်းသားဘာသာပြန် ကျန်းမာရေး ပညာပေးပိုစ့်လေးကတော့ “ပြင်းထန်ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါကို ကာကွယ်ပါ…” ဆိုတဲ့အကြောင်းလေးကို ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ .. ဒီထဲမှာတော့..ပြင်းထန်ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး * ရောဂါ ဘယ်လိုကူးစက်ပြန့်ပွားသလဲ * ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ * ဘယ်လိုနောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်လဲ * ဘယ်လိုကုသရမလဲ စတာတွေကို သေချာရှင်းပြပေးထားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ( ဗမာ ၊ ကချင် ၊ ကယား ၊...

"ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်" ဆိုတဲ့ စာသားကိုမြင်လည်း ဆေးလိပ်ကတော့ အသောက်မပျက်.... "အခုမှ ဖြတ်လည်း ဘာထူးမှာလဲ" ဆိုတဲ့ အတွေးတွေရှိနေရင်တော့.... အခုပဲ ဖယ်လိုက်ပါနော်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်တဲ့ နာရီ၊ ရက်အပိုင်းအခြားလေးနဲ့တင် ကောင်းကျိုးတွေရှိလာပြီး....ဆိုးကျိုးတွေ လျော့ကျသွားတာ လက်တွေ့ပဲမို့..... အခုပဲ ဆေးလိပ်ဖြတ်တဲ့ကိစ္စ စလိုက်ကြရအောင်ပါ... .. .. "ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီးနောက်ပိုင်း ရရှိနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးများ.."...

"လိုတာမရ ရတာမလို" ဆိုသလိုပဲ အချို့သောစုံတွဲတွေမှာ အိမ်ရဲ့ဆည်းလည်းလေးတွေရဖို့ ခက်ခဲနေတတ်ကြပါတယ်... ဒီလိုမျိုး ကလေးမရနိုင်တာကို ဖြစ်ပွားစေတဲ့ အကြောင်းရင်းလေးတွေ သိထားရင်....အိမ်ထောင်မပြုခင်တည်းက ကြိုတင်သတိပြု ‌ဂရုစိုက်နေထိုင်ရင်း တစ်ချိန်မှာ ပျော်ရွှင်တဲ့ မိသားစုကမ္ဘာလေး ပိုင်ဆိုင်ရမှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာတော့.. "ကလေးမရနိုင်ခြင်း (သို့) မျိုးမပွားနိုင်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည့်အချက်များ.." ဆိုတဲ့အကြောင်းလေးကို ဗဟုသုတအနေနဲ့ ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ အခုပိုစ့်လေးကို....မိတ်ဆွေတွေထဲက တိုင်းရင်းသားတွေ...

"၀လို့ လှလို့" ဆိုတာ ဟာသအနေနဲ့သာ ကောင်းတာပါ။ တကယ်တော့ ၀လာရင် နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေများပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာတော့.. "အ၀လွန်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားစေနိုင်သောရောဂါများ.." ဆိုတဲ့အကြောင်းလေးကို ဗဟုသုတအနေနဲ့ ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ ကိုယ်အလေးချိန်ကို ရှိသင့်တဲ့ အတိုင်းအတာအတွင်း ထိန်းထားမယ်ဆိုရင် သက်ရှည်ကျန်းမာဖြစ်မှာ မလွဲပါဘူး... ဒီအကြောင်းအရာလေးဟာ ကိုယ့်အတွက်သာမက ပြည်ထောင်စုဖွား တိုင်းရင်းသားတွေအားလုံးအတွက် အကျိုးရှိတဲ့ ကိစ္စလေးတစ်ခုဖြစ်တာကြောင့်... အခုပိုစ့်လေးကို....မိတ်ဆွေတွေထဲက...

ခုလို စိုစွတ်တဲ့ မိုးရာသီအခါမျိုးမှာ ခြင်တွေ အလွယ်တကူပေါက်ဖွားနိုင်သလို ခြင်ကိုက်ခြင်းကြောင့်လည်း ရောဂါတွေကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ .. ဒါ့ကြောင့် ဒီတစ်ပတ်မှာတော့.. "ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ပါ..." ဆိုတဲ့အကြောင်းလေးကို ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ ခြင်းကိုက်ခြင်းကြောင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ငှက်ဖျားရောဂါ စတာတွေနဲ့ တခြားသော ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါတွေကို ကူးစက်စေပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါတွေ အလွယ်တကူမဖြစ်စေဖို့ ခြင်အကိုက် မခံရအောင် ကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်… ခြင်ကိုက်မခံရအောင် ဘယ်လိုအဝတ်တွေ...