Cosmos

တစ်နေ့ Dr Z ဆေးခန်းထိုင်နေတုန်း လူနာ ကလေးမလေး လာပြလေသည်။ လူနာ : "ဆရာမ သမီးဗိုက်က တင်းတင်းနေလို့... အန်ချင်သလိုလည်း ဖြစ်တယ် " Dr Z : "ဘယ်လောက်ကြာပြီလဲ သမီး... ဒါထက် သမီးက မြို့ပေါ်က မဟုတ်ဘူးထင်တယ်နော် ဘယ်က လာပြရလဲ...

အားကစားလေ့ကျင့်ခန်းတွေ လုပ်ကြတဲ့အခါ လမ်းလျှောက်တာ (Walking)၊ ရွရွလေး အ‌နှေးပြေးတာ (Jogging)၊ အမြန်အပြေး‌လေ့ကျင့်တာ (Running) စတာတွေဟာ အခုနောက်ပိုင်း အတော်လေးခေတ်စား လူကြိုက်များကြပါတယ်။ အကွာအဝေး ၅ ကီလိုမီတာ/၁၀ ကီလိုမီတာ (5 km/10 km) စတဲ့ အပျော်တမ်းအပြေးပြိင်ပွဲ (Fun Run) တွေကစလို့...

Food deserts (ကျန်းမာစွာ စားသောက်ခွင့် မရသည့် နေရာများ) ဆိုတာကတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အစားအစာတွေရှိနေပေမယ့် လက်လှမ်းမမီနိုင်အောင် ကန့်သတ်ခံထားရသလို ဖြစ်နေတဲ့နေရာတွေကို သဲကန္တာရတစ်ခုအဖြစ် တင်စားခေါ်ဝေါ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် နေရာဒေသတစ်ခုမှာ ဝင်ငွေနည်းပါးတာကြောင့် ဒါမှမဟုတ် လမ်းခရီးဝေးနေတာတွေကြောင့် ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အစားအသောက်တွေကို ရွေးချယ်မှုရရှိဖို့ ခက်နေတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး...

သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာဆိုတာ Human Papilloma Virus (HPV) လို့ခေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတစ်မျိုး အမျိုးသမီးလိင်အင်္ဂါအဖွဲ့အစည်းအတွင်း ကြာရှည်စွာ တည်ရှိနေခြင်းကနေ ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒီကင်ဆာရောဂါဟာ ကြိုတင်ကာကွယ်လို့ရတဲ့ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာပေါ်မှာ အမျိုးသမီးတွေ အဖြစ်အများဆုံး ကင်ဆာရောဂါတွေထဲ ပါဝင်နေဆဲပါ။ စောစောသိရင် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ပေမယ့် နောက်ကျမှသိရင်တော့ အသက်အန္တရာယ်ရှိစေနိုင်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်...

ပန်ကာလေခံရင်း အိပ်ပျော်သွားတာလေ... နိုးလာတော့ လေဖြတ်ပါလေရော။ ရာသီဥတုအေးပါတယ်ဆို ရေချိုးမှားတာကိုး... ဆရာဝန်တွေကတော့ ဦးနှောက်သွေးကြောပိတ်တယ် ပြောတာပဲ။ နေပူကြီးထဲ မထွက်ပါနဲ့ ပြောသားပဲ... နည်းတောင်နည်းသေး... အခုတော့ ဦးနှောက်သွေးကြောပေါက်ပြီး ဆုံးတာတဲ့။ ... ... ရပ်ထဲရွာထဲ ပြောနေကျစကားတွေပေါ့။ ငယ်တုန်းကတော့ အဟုတ်မှတ်တာလေ.... ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းကျ တွေးကြည့်တော့ တစ်မျိုးကြီး။ ဒီလို... ပန်ကာလေခံတဲ့သူတွေ အများကြီးထဲမှာမှ ဘာလို့ ကျန်တဲ့သူတွေကျ လေမဖြတ်သလဲ။ တစ်ကမ္ဘာလုံး...

အမျိုးသားမျိုးပွားအင်္ဂါများ အလုပ်လုပ်ပုံ နည်းနည်းလေး ထပ်အသေးစိတ်မယ်နော်။ ယောင်္ကျားလေးအများစုသည် နေ့စဉ် ကလေးအဖေ ဖြစ်နိုင်စွမ်းရှိပါသည်လို့ ကျွန်တော်ပြောခဲ့တယ်။ ညိုကီတို့ စိတ်ကြီးဝင်သွားမှာစိုးလို့ ကိုယ့်စကားကိုယ် ပြန်ဖြည်ရဦးမယ်။ အများစုသည် နေ့စဉ်လို့ ပြောထားတာဆိုတော့ အနည်းစုသည် နေ့စဉ် သို့မဟုတ် လုံးဝ ကလေးအဖေ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့လည်း ရှိနိုင်ပါတယ်နော်။ ပင်နီဆလင်ဆေးထိုးတာ တွေ့ဖူးကြမှာပါ။ ဆေးအမှုန့်ကို...

ယနေ့လည်း တယ်လီကျန်းမာမှာ အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် Dr Z တစ်ယောက် လူနာကြည့်ရှုဆွေးနွေးပေးနေတုန်း မမကြီးတစ်ယောက်အလှည့် ရောက်လာသည်။ လူနာ : "ဆရာမရေ... ကျွန်မလေ ကန်တော့ပါရဲ့ မိန်းမကိုယ်က ယားယားနေလို့ပါ။ ကုတ်ကုတ်နေရတယ် တော်တော်အဆင်မပြေဘူး " Dr Z : "ဟုတ်လား အစ်မ... ဖြစ်တာကြာပြီလား " လူနာ...

ဒီ​နေ့​ခေတ်ကာလမှာ အားဖြည့်အချိုရည်လို့ အလွယ်​ခေါ်ကြတဲ့ အချိုရည်ဘူး​တွေ ​စျေးကွက်မှာ​ပေါများလာတာနဲ့အမျှ အလွယ်တကူ​သောက်​နေကြတာ​ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုအချိုရည်​တွေမှာ ဘာ​တွေပါဝင်သလဲ၊ ရေရှည်​သောက်ရင် ဘယ်လိုကျန်းမာ​ရေးဆိုးကျိုး​တွေရှိလဲ၊ အထူးသဖြင့် က​လေး​တွေမှာ ဘယ်လိုသက်​ရောက်မှု​တွေရှိသလဲ စတဲ့ အ​ရေးကြီးတဲ့အချက်​တွေကို ဒေါက်တာဟန်နီက မျှ​ဝေပေးထားပါတယ်။ Ministry of Health, National Unity Government. https://youtu.be/C5yNlglQFso?si=mAv4JHqlvjDL2zsX