♦️ဘယ်လိုတွေ့ရလေ့ရှိသလဲ ?
လူငယ်တွေနဲ့ အသက်လတ်အရွယ်အမျိုးသားတွေမှာ (ပုံမှန်အမျိုးသားတစ်ယောက်မှာမြင်နေကျ ရင်သားနဲ့မတူဘဲ) ရင်သားတစ်ရှူးတွေ ဆူထွက်လာတာကိုမြင်ရတာပါ။ ဝလို့အဆီတွေများပြီးစုနေရင်တော့ ရင်သားကြီးတယ်မခေါ်ပါဘူး။ တကယ်ရင်သားကြီးလာတာက ဟော်မုန်းဓာတ်တွေမညီမျှလို့ ဖြစ်လာတာပါ။
* ယောကျာ်းတွေမှာ ပုံမှန်လည်းရင်သားရှိပေမယ့် မိန်းကလေးတွေနဲ့တော့ မတူပါဘူး။ ရင်သားတစ်ရှူးအနည်းငယ်သာ ပါပါတယ် *
♦️ဟော်မုန်းဓာတ်တွေဆိုတာ ဘာလဲ ?
အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးရောမှာ ကျားဟော်မုန်း(testosterone)နဲ့ မဟော်မုန်း(estrogen) နှစ်မျိုးလုံးပါပါတယ်။ အမျိုးသားတွေတွေမှာ ကျားဟော်မုန်းပိုပါပြီး မိန်းကလေးတွေကတော့ မဟော်မုန်းပိုပါကြပါတယ်။
ဟော်မုန်းနှစ်ခုလုံးက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာသာမက လိင်စိတ်ဆန္ဒပိုင်းဆိုင်ရာကိုပါ သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။
♦️ဘာလို့ရင်သားကြီးလာတာလဲ ?
ယောကျာ်းလေးတွေက အရွယ်ရောက်နေတုန်းကာလမှာ ကျားဟော်မုန်းနည်းနည်းပဲထုတ်ရင် (ဒါမှမဟုတ်) အသက်ကြီးတဲ့အမျိုးသားတွေမှာ ကျားဟော်မုန်းထုတ်တာနည်းလာရင် ဟော်မုန်းတွေပုံမမှန်တော့ဘဲ မဟော်မုန်းကပိုများနေတတ်ပါတယ်။
များနေတဲ့မဟော်မုန်းတွေက ရင်သားတစ်ရှူးတွေကို ဆူလာစေတာပါ။ အရွယ်ရောက်ခါစ ဆယ်ကျော်သက်တစ်ဝက်လောက်နဲ့ အသက်ငါးဆယ်အထက်လူကြီးသုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ရင်သားအတော်အသင့်ကြီးနေတာတွေ့ရတတ်ပါတယ်။
♦️လက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ ?
ပထမဆုံးခံစားရတာက ရင်သားမှာအလုံး(သို့)အဖုလေးစမ်းမိတာပါ။
တစ်ခါတလေ နာတာ ရောင်တာရှိပါတယ်။
ရင်သားတစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်လည်း အရွယ်အစား မတူညီတတ်ပါဘူး။တစ်ဖက်ကပိုကြီးနေတတ်ပါတယ်။
♦️အမျိုးသားတွေမှာ ရင်သားကြီးစေတဲ့ အချက်များ
• အရွယ်ရောက်ခါစ (သို့) အသက်ကြီးသောအချိန်မှာ ဟော်မုန်းဓာတ်မညီတာ
• ကျားဟော်မုန်းထုတ်သောဝှေးစေ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမိတာ
• ကြီးထွားမှုနဲ့လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးမှု၊ လိင်စိတ်ဆန္ဒတို့အတွက်အရေးကြီးသော ဟော်မုန်းထုတ်နေရာသိုင်းရွိုက်ဂလင်း (Thyroid gland) ပြဿနာများ
• အဆုတ်ကင်ဆာ ၊ Pituitary glandကင်ဆာ ၊ကျောက်ကပ်အပေါ်ရှိ သေးငယ်သောဂလင်းလေးများ (Adrenal glands)ကင်ဆာ
• အဝလွန်ခြင်း
• စတီးရွိုက်၊ ဆေးခြောက်၊ ဟီရိုရင်းသုံးခြင်း
• ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူများ
• အသည်းရောဂါရှိသူများ
• တစ်ချို့မွေးကင်းကစလေးတွေမှာ အမေဆီကဟော်မုန်းရှိနေသေးတဲ့အချိန်ဆို ရင်သားကြီးတတ်ပါတယ်။
• တစ်ချို့ဆေးတွေသောက်ခြင်းကလည်း ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့ ရင်သားကြီးတတ်ပါတယ်
ဥပမာ…
– HIV ဆေးများ
– အားကစားသမားများသောက်လေ့ရှိတဲ့ စတီးရွိုက်များ၊ ဟော်မုန်းဆေးများ
– ဆီးကြိတ်ကြီးတဲ့အခါသောက်ရတဲ့ဆေးများ
– စိတ်ဖိစိမှုလျော့ချသောဆေးများ(ဥပမာ-Diazepam)
– Digoxin ကဲ့သို့နှလုံးရောဂါကုဆေးများ
– အစာအိမ်အနာအတွက်ဆေးများ(ဥပမာ-cimetidine)
♦️ဘယ်လိုကုသကြမလဲ ?
အများစုကမကုသဘဲ သူ့ဘာသာပြန်ကောင်းကြပါတယ်။ အရွယ်မရောက်ခင်ဖြစ်ရင်တော့ (၆)လကနေ (၃)နှစ်အတွင်း ပြန်ကောင်းတတ်ပါတယ်။
တချို့လူတွေမှာဆိုရင်တော့ ပြန်မကောင်းဘဲ ဆရာဝန်ဆီမှာကုသမှုခံယူကြရပါတယ်။ ခွဲစိတ်ကုသမှု၊ အဆီထုတ်ကုသခြင်းအထိ လုပ်ကြပါတယ်။
♦️နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကဘာတွေလဲ ?
အမျိုးသားမှာရင်သားကြီးလာတဲ့အတွက်အဓိက ကတော့ရှက်တာ၊ စိတ်ဓာတ်ကျလာတာပါ။
* ပျောက်အောင်ကုလို့ရတဲ့အတွက် မိမိမှာရင်သားကြီးတယ်ထင်ပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအနှောင့်အယှက်ဖြစ်ပါက ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ကုသလို့ရပါတယ် *
♦️ဘယ်လိုကာကွယ်ကြမလဲ ?
– တရားမဝင်သော၊ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မပါသောဆေးများ မသောက်ပါနဲ့
– အရက်အလွန်အကျွံမသောက်ပါနဲ့
– မိမိသောက်နေသောဆေးထဲမှာ ရင်သားကြီးစေနိုင်တဲ့ဆေးပါတယ်လို့သံသယရှိပါက ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပါ။
Reference- ????
https://www. webmd .com
❤️ NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ ❤️
????တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် အခမဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက် တယ်လီကျန်းမာ messenger ကို ဆက်သွယ်ပါ။
( နေ့စဉ်မနက် ၈နာရီမှ ည၁၀နာရီအထိ )
Ministry of Health,
National Unity Government.
