Cannabis / Marijuana / Weed
( ဆေးခြောက် )
Cannabis သည် Cannabis sativa (သို့မဟုတ်) Indian hemp plant မှ ရရှိသော ဆေးတစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။
Tetrahydrocannabinol ဟု ခေါ်သော ဓာတုပစ္စည်းပါဝင်ပြီး မူးယစ်စေနိုင်ပါသည်။ Marijuana, grass, pot, dope, hash or hashish စသဖြင့် လူသိများကြ ပါသည်။ ဗန်းစကားအနေနှင့် weed, locoweed, smoke, joint, Mary Jane နှင့် Panama Red ဟုလည်း ခေါ် ကြပါသည်။
Marijuana ကို အရွက်များမှရရှိပြီး hashish သည် အမအပင်များ၏ အငြောင့်ရှိ သစ်စေးကော် ကဲ့သို့သောအရာမှရရှိသော အပြင်းစားပုံစံဖြစ်ပါသည်။
Cannabis ကို လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၅၀၀၀ ခန့်က တရုတ်တိုင်းရင်းဆေးပညာတွင် သုံးစွဲခဲ့ကြပါသည်။
” Cannabis သုံးခြင်း၏ အကျိုး သက်ရောက်မှုများ “
ဆေးဘယ်လောက်သုံးလဲ၊ ဘယ်ပုံစံနဲ့ သုံးလဲ၊ ဘယ်နှစ်ကြိမ်သုံးလဲ၊ တခြား ဘယ်ဆေးတွေနဲ့အတူ သုံးလဲ၊ ဘယ်သူသုံးလဲတို့ပေါ် မူတည်ပါတယ်။
Cannabis ပမာဏ အနည်းငယ်မှ အသင့်အတင့် သုံးခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများ
– ကျေနပ်ပျော်ရွှင်နေခြင်း၊ အေးအေးဆေးဆေး ဖြစ်နေခြင်း
– အထိန်းအချုပ်၊ အတားအဆီး လျော့သွားခြင်း
– ခေါင်းမူးပြီး လွင့်နေသလို ဖြစ်ခြင်း
( woozy, floating feeling )
– အားအင်ကုန်ခမ်းပြီး အိပ်ငိုက်ခြင်း
– စကားများခြင်း၊ ရယ်မောလွန်ခြင်း
– နှာခေါင်းနီခြင်း၊ အကြည့်စူးရှခြင်း
( gritty eyes )
– အာခြောက်ခြင်း
– အသံနှင့် အရောင်များကို တစ်မူထူးခြားစွာ သိမြင် နားလည်ခြင်း၊ အာရုံခံခြင်း
– စားချင်စိတ် တက်လာခြင်း
– အာရုံ မစိုက်နိုင်ခြင်း
– စိတ်ရှုတ်ထွေးခြင်း
– မေ့လွယ်ခြင်း
– ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်း မရှိခြင်း
– ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်ခြင်း၊ အာရုံချောက်ချားခြင်း ( အထူးသဖြင့် ပမာဏများများသုံးသူများတွင် တွေ့ရတတ်သည် )
ဆေးခြောက်ရှူခြင်း၏ အကျိုး သက်ရောက်မှုများကို မိနစ် ၂၀ အတွင်း ခံစားရတတ်ပြီး ဆေးအာနိသင် ၂ နာရီမှ ၅ နာရီအထိ ကြန့်ကြာတတ်ပါသည်။ ထို့နောက် ခေါင်းမူးနေတတ်ပါသည်။
Dose များများ သုံးသူများတွင် အထက်ပါ အကျိုးသက်ရောက်မှု များအပြင် စိတ်ရှုတ်ထွေးခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း၊ တစ်ပါးသူအပေါ် ယုံမှားသံသယလွန်ကဲခြင်း၊ စိတ်လှုပ်ရှားခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း နှင့် ထိန်းမရအောင် ကြောက်လန့်ခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်ပါသည်။
“ Cannabis ရေရှည်သုံးစွဲခြင်းနှင့် စွဲလမ်းမှီခိုခြင်း”
Cannabis သည် လူတစ်ယောက်၏ ပင်ကိုယ်စရိုက်( personality ) နှင့် စိတ်အားထက်သန်မှုကို ဆိုးဝါးစွာ ထိခိုက်စေပါသည်။ သုံးစွဲသူ၏ စွမ်းအင်၊ အရည်အချင်း၊ လုပ်ငန်းများ ကိုလည်း ထိခိုက်ဆုံးရှုံးစေပါသည်။ စိတ်ပါဝင်စားမှုမရှိတော့ဘဲ ဂရုမစိုက်၊ အလေးမထားဘဲ နေတတ်ကြသည်။
“ ဆေးခြောက်ရှူခြင်း၏ ဆိုးဝါးသော အကျိုးသက်ရောက်မှုများ”
Cannabis ကြောင့် အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်း၊ သင်ယူလေ့လာနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာပြီး မှတ်ဉာဏ်နည်းပါးလာပါသည်။
တခြား ဆိုးဝါးသော ပြသနာများအနေဖြင့်…
– ကျောင်း (သို့မဟုတ်) အလုပ်အကိုင်အခြေအနေ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးလာခြင်း
– လူမှုရေးရာနှင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ အဆင်မပြေမှုများ
– မိသားစုနှင့် မိတ်ဆွေ အပေါင်းအသင်းများကြား အဆင်မပြေမှုများ
– Cannabis အသုံးပြုမှုကို ရပ်တန့်ရန် ခက်ခဲလာခြင်း
– အသက်ရှူလမ်းကြောင်းနှင့် ဆိုင်သော ရောဂါများ အထူးသဖြင့် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ၊ အဆုတ်လေပြွန်ရောင်ရောဂါ၊ အဆုတ်ကင်ဆာနှင့် ပါးစပ်ကင်ဆာ
( nicotine ထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော အဆုတ်ရောဂါ များကို ဖြစ်စေ ပါသည်။)
–ဆေးခြောက်ရှူခြင်းသည် အပြင်းစား မူးယစ်ဆေးများ( hard drugs )အသုံးပြုခြင်းအတွက် ကနဦးအဆင့် ဖြစ်တတ်ခြင်း
– ပြင်းထန်သောစိတ်ဝေဒနာ ခံစားရခြင်း၊ ရူးသွပ်ခြင်း
( စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါနှင့် ဆင်တတ်သည်။ )
– ကားမမောင်းနိုင်ခြင်း၊ စက်ပစ္စည်းများနှင့် အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်း မရှိတော့ခြင်း
Cannabis သည် သုံးစွဲသူအား ရူးသွပ်စေနိုင်ပြီး နဂိုရှိပြီးသားစိတ်ဝေဒနာများကို ပိုဆိုးစေပါသည်။
Cannabis ကို ပမာဏများများနှင့် ကြာရှည်သုံးစွဲသူများသည် အာရုံချောက်ချားမှု ( hallucination ) ကို ခံစားရတတ်ပါသည်။
( Hallucination သည် ရက်အနည်းငယ် ကြာတတ်ပါသည်။)
“ Cannabis သုံးစွဲမှု ရုတ်တရက် ရပ်လိုက်ခြင်း၏ သက်ရောက်မှုများ ( Withdrawal effects)”
Cannabis သုံးစွဲမှုရပ်ပြီး ၁၂ နာရီခန့်တွင် withdrawal effect များ စတတ်ပါသည်။ သက်ရောက်မှုများသည် များသောအားဖြင့် မပြင်းထန်ဘဲ လူအများစုတွင် ရက်အနည်းငယ်သာ ကြာတတ်ပါသည်။ Cannabis စွဲလမ်းနေသော သူများတွင် ပိုမိုပြင်းထန်ပါသည်။
Cannabis ရုတ်တရက် ရပ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်တတ်သော တချို့သော ရောဂါလက္ခဏာများမှာ
– ဒေါသထွက်ခြင်း၊ ရန်လိုခြင်း
– စိုးရိမ်ကြောင့်ကြခြင်း၊
– စိတ်ဓာတ်ကျတတ်ခြင်း၊
– အိပ်စက်ခြင်းကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခြင်း၊ အိပ်မက်ဆိုးမက်ခြင်း
– ချွေးထွက်များခြင်း ( အထူးသဖြင့် ညအချိန် )
– တုန်ရီခြင်း
– ကြွက်တက်ခြင်း
– ဂနာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း၊ မောပန်းခြင်း
– ပျို့ခြင်း၊ တခြား အစာအိမ် ပြသနာများ
– မှတ်ဉာဏ်၊ အာရုံစူးစိုက်မှု လျော့နည်းလာခြင်း
Cannabis သုံးစွဲခြင်းသည် လွတ်လပ်ပေါ့ပါးခြင်းကို ဖြစ်စေသော်လည်း လိင်စိတ်ကိုလျော့နည်းစေပါသည်။ ရေရှည်အသုံးပြုခြင်းသည် sex ဟော်မုန်းများကို လျော့နည်းစေပြီး မျိုးပွားနိုင်စွမ်းကို ကျဆင်းစေသည်။
Cannabis သုံးပြီး ကားမောင်းခြင်း၊ လှိုင်းစီးကစားခြင်း( surfing )၊ waterski စီးခြင်းသည် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။
ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးကုသမှု ဖြစ်သောကြောင့် Cannabis အသုံးပြုခြင်းကို ရှောင်ကျဥ်ပါ (သို့မဟုတ်) အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့်အတိုင်းအတာထိ အသုံးပြုခြင်းကို ရှောင်ကျဉ်ပါ။
မူးကစ်ဆေး စွဲနေပြီဆိုပါက ဆရာဝန်များနှင့် ကျန်းမာရေးဌာနများမှတစ်ဆင့် အကူအညီ ရယူနိုင်ပါသည်။
Reference: 
Murtagh,J , 2016. Murtagh’s patient education.6th Ed.Australia:Mcgraw-Hill Australia,pp.240
NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ
တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှ အခမဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက်( https://m.me/telehealthmm )ကို နှိပ်ပါ
( နေ့စဉ် မနက် ၈နာရီမှ ည၁၀နာရီအထိ )
#nugmoh#telehealth#telemedicine
#teleconsultation#တယ်လီကျန်းမာ
#cannabis#ဆေးခြောက်
Ministry of Health,
National Unity Government.
Published on: 10 December 2022
Last Updated: 10 December 2022